Czy GDDKiA to Papież?

Czy GDDKiA to Papież?

Pewnie nie, ale zachowuje się według zasady Roma locuta, causa finita. Czyli – zdecydowali i koniec dyskusji. Na prośbę o podanie podstaw swoich decyzji unikają odpowiedzi.

Droga S5 zmieni życie wielu ludzi na dziesięciolecia. W związku z tym chyba mają prawo do informacji w jaki sposób dokonuje się wybór jej trasy? Więc zapytałem o sposób wyboru wariantu preferowanego przez GDDKiA. Sensownej odpowiedzi nie dostałem. Od ich zwierzchnika – Ministerstwa Infrastruktury, też nie. No to muszę, powołując się na zwykłe prawa konstytucyjne, wezwać ministerstwo do ujawnienia tych informacji. W przeciwnym razie wniosę skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.

Proszę o zwykłe dane, a sprawa jest ważna społecznie, bo przeciwko wybranemu wariantowi, z różnych powodów, są zarówno społecznicy, mieszkańcy i władze Iławy, Lubawy, ludzie i samorządowcy z okolic Biskupca. Właściwie mało kto jest za. Mimo, że ten wybór nie jest jeszcze rozstrzygający, wbija solidny, psychologiczny punkt odniesienia dla dalszych prac.  Więc powinniśmy, w interesie społecznym poznać szczegóły takiego wyboru. Wydawałoby się że sprawa prosta. A tu nie. Ministerstwo odpowiedziało, że pokaże "finalną wersję dokumentacji STEŚ ". Dobrze ale obecnie interesuje mnie aktualna, która służyła do wyboru wariantu.

Pismo jakie wysłałem do Ministerstwa Infrastruktury, z kopiami do mediów i do niektórych osób czynnie biorących udział w konsultacjach, na dole artykułu.

Jak na razie, w mediach, pojawia się tabelka, z której coś wynika, ale nie wiadomo w jaki sposób została zrobiona. 

Wybrany wariant, nie dość że nie jest akceptowalny społecznie to przechodzi przez środek lasu. Zostanie wycięte około 9km lasu pod Iławą, średnio pas szerokości 50m. Czyli 45 hektarów. To w przybliżeniu powierzchnia dwóch Małych Jezioraków czy 2/3 Wielkiej Żuławy.

Za tym wariantem stoi tylko argument „ekonomiczny”. Bo przez las tanio. A przy okazji państwo zarobi na kolejnej, masowej wycince. Tyle, że na tym rozwiązaniu, po stronie strat są interesy lokalnych społeczności. Wariant przebiegający w ten sposób, lokalnie nie przynosi prawie żadnych korzyści, a zabiera mieszkańcom tereny rekreacyjne, niszczy przyrodę, zwiększy poziom zanieczyszczenia i hałasu. I co chyba dla nas bardzo ważne – zmniejszy atrakcyjność Iławy i okolic pod względem turystycznym i jako miejsce do zamieszkania, nowoczesnych inwestycji czy pracy twórczej. O tym już wcześniej wspominałem: https://www.youtube.com/watch?v=j8WJsRMHQpU ale o przyszłości porozmawiamy jeszcze ciekawiej, jak rząd uprze się na ten wariant przy dalszych pracach.

Co rząd powinien zrobić jak chce taniej? Dogadać się z takimi biznesami jak IKEA i podobne, dla których bliższa droga to łatwo mierzalny zysk i skłonić ich do partycypacji w kosztach wariantu „zielonego”: iławsko-lubawskiego. A jak chce drogę robić naprawdę ekonomicznie to powinien uwzględniać interesy mieszkańców i liczyć wszystko w perspektywie dziesięcioleci, a nie na teraz, na rympał.

Poniżej filmik, w którym pokazuję o co chodzi z tą analizą wielokryterialną. Program, który zrobiłem służy tylko do zgrubnej wizualizacji. GDDKiA powinna mieć taki zaawansowany, do którego, po prostu wpisuje się dane i wychodzi preferowany wariant. Nie wiem dlaczego nie chcą mi wysłać dokumentacji do swojego programu, z kategoriami, czynnikami, wagami, normalizacjami i algorytmami. Bo chyba nie robią analizy wielokryterialnej na kartce?

----------

Pismo z 5.05.2025 do Ministerstwa Infrastruktury

WEZWANIE DO USUNIĘCIA NARUSZENIA PRAWA KONSTYTUCYJNEGO

Na podstawie art. 61 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej wzywam Ministerstwo Infrastruktury do niezwłocznego usunięcia naruszenia mojego konstytucyjnego prawa do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej.

Wzywam do udzielenia informacji dotyczącej planowania budowy drogi ekspresowej S5 w okolicy Iławy, która stanowi sprawę o istotnym znaczeniu społecznym i wpływa na życie tysięcy mieszkańców regionu. W szczególności chodzi o informacje, dotyczące kryteriów i procedur wyboru wariantu preferowanego, o które prosiłem GDDKiA i Ministerstwo Infrastruktury. Informacje dotyczące dokładnego zakresu zawarte są w uprzedniej i związanej z tym wezwaniem korespondencji.

Brak udzielenia żądanej informacji narusza fundamentalne zasady jawności życia publicznego oraz odpowiedzialności organów władzy przed obywatelami, zagwarantowane Konstytucją RP.

W przypadku dalszego naruszania mojego konstytucyjnego prawa do informacji, skieruję skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, żądając zobowiązania Ministerstwa do udzielenia wymaganej informacji.

---

Szanowni Państwo,

Z uwagi na odmowę udzielenia mi informacji przez oddział Ministerstwo Infrastruktury i oddział GDDKiA w Bydgoszczy, bez wskazania podstawy prawnej odmowy jej udzielenia, wzywam Ministerstwo DO USUNIĘCIA NARUSZENIA PRAWA KONSTYTUCYJNEGO, wobec mnie, zawartego w art. 61 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. W przypadku braku usunięcia skieruję skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Za usunięcie uznam podanie mi informacji, o które prosiłem dwukrotnie.

Prawo do takiej informacji wynika wprost z Konstytucji, a sprawa jest o bardzo dużej wadze dla lokalnej społeczności.

Z uwagi na brak informacji dla mieszkańców w sprawie sposobu wybierania wariantu drogi S5 (https://www.gov.pl/web/gddkia-bydgoszcz/krok-po-kroku-do-s5-z-grudziadza-do-ostrody ) , prosiłem o link lub kopię dokumentów:

- Studium-techniczno-ekonomiczno-środowiskowe (STEŚ)

- Analiza wielokryterialną ZOPI

i/lub innych, mogących pokazać metodologię, algorytmy wyboru wariantu preferowanego.

Te dokumenty są już dostępne, co jasno wynika ze sposobu procedowania opisanego na stronach rządowych (tu na przykładzie innego odcinka: https://www.gov.pl/web/gddkia-rzeszow/kopi-i-zopi-jako-wazny-element-przygotowania-nowych-obwodnic) i w lokalnych mediach.

Zamiast tych informacji, dostałem pisma dotyczące treści pobocznych, luźno powiązanych z tematyką zapytania.

Być może brak odpowiedzi wynika z niezrozumienia pytania więc wyjaśnię w szczegółach:

• GDDKiA wybiera wariant preferowany, który jest punktem odniesienia dla przyszłych prac nad przebiegiem drogi ekspresowej.
• Wariant preferowany wybierany jest poprzez analizę wielokryterialną.
• Analiza wielokryterialna ma założenia i proces porównywania różnych czynników.
• Droga ekspresowa jest konstruktem, który zmienia życie mieszkańców w perspektywie dziesięcioleci.
• Mieszkańcy mają prawo znać założenia i proces, który prowadzi do zmian w ich życiu.
• O te założenia i proces pytam.

Jeszcze dokładniej:

Z uwagi na to, że "W chwili obecnej w GDDKiA nie ma ujednoliconej metody wykonywania analizy wielokryterialnej " i  taka analiza "opiera się na wiedzy eksperckiej zespołu projektowego" ( https://www.gov.pl/attachment/b0f9ca61-8c1a-40ed-81c5-7478f3b3b541 ) proszę uprzejmie o informację którą z metod analizy wybrał zespół projektowy i w jaki sposób została przeprowadzona.

Jak zostało przeprowadzone przypisanie wag? Przykładowo: https://www.archiwum.gddkia.gov.pl/userfiles/articles/p/posiedzenie-zespolu-opiniowania-_10750/analiza%20wielokryterialna.pdf + potrzebne jest uzasadnienie wyboru wag.

Także potrzebne są szczegóły wybranego podejścia analiza wielokryterialnej MCE. Przykładowo, opisane tutaj: https://yadda.icm.edu.pl/baztech/element/bwmeta1.element.baztech-aea83ad1-68a9-4841-a66f-7a6e38920edf lub tutaj: https://www.wit.edu.pl/dokumenty/wydawnictwa_naukowe/zeszyty-naukowe-WPZ/2019-1/00011_Kuzak-Patoka-Chmiel-WPZ.pdf

Czy w jaki sposób były normalizowane wartości?. Opis zagadnienia tutaj: https://yadda.icm.edu.pl/baztech/element/bwmeta1.element.baztech-907123c1-d644-42f3-8472-c2745a073641

Są to przykłady polskie, ale nie ma problemu jeśli posłużono się metodami z innych państw.

Chodzi o informacje dzięki którym społeczeństwo będzie mogło prześledzić i zweryfikować procedurę wyboru wariantu preferowanego.

Są to zwykłe dane, o które pytał np. radny Michał Młotek w roku 2023 słowami: "czy znana jest już waga kryteriów decyzyjnych" "W oparciu o jakie kryteria będzie przebiegać wybór wariantu" (film: https://www.youtube.com/watch?v=3BYB44RdBV4&t=831s od 13 min. 55 sek.). Odpowiedzi nie uzyskał.

Wezwanie i szczegóły zapytania podaję do wiadomości lokalnym mediom i osobom zainteresowanym trasą drogi S5, w formie wysyłki tego maila "do wiadomości". Wraz z poprzednimi odpowiedziami.

Lasy społeczne to lasy gospodarcze z tabliczką "społeczne"? Proponuję lasy bez wycinek.

Podczas konsultacji społecznych leśnicy i przedstawiciele samorządu wyznaczyli tereny wokół Iławy, które mogą być lasami społecznymi. Ale co to właściwie ma być? Wyszło, że to zwykła lipa. Warto odnotować kilka związanych z tym kwestii. Niezależnie od tego, planuję zgłosić projekt lasu bez wycinek. Zobaczymy, czy leśnicy będą gotowi do rozmowy na ten temat ze społeczeństwem.

W 2024 roku powołano Zespół Lokalnej Współpracy (ZLW). Miesiąc temu opublikowano protokół z jego działań.(1)

ZLW to grupa robocza, która ma zajmować się konsultacjami dotyczącymi zagospodarowania lasów. Została powołana w odpowiedzi na rosnące społeczne oczekiwania dotyczące zachowania bardziej naturalnego charakteru lasów, bez intensywnych wycinek.

Zespół składa się głównie z przedstawicieli Lasów Państwowych oraz samorządów, a także z osób reprezentujących stronę społeczną. Jak wynika z protokołu, skład grupy zdominowany jest przez osoby powiązane z administracją. Na końcowym etapie prac tylko 2–3 osoby nie były związane zawodowo z urzędami.

Jeśli chodzi o „lasy społeczne” – nie są to obszary wyłączone z wycinek. To nadal lasy zarządzane przez Lasy Państwowe według dotychczasowych zasad. Jedyną różnicą jest możliwość niewielkich korekt w planie użytkowania oraz symboliczne oznaczenie takich terenów. Szczegóły znajdują się w dokumentach udostępnionych uczestnikom ZLW, zwłaszcza w wytycznych (2). Sam protokół z ZLW wskazuje, że zakres możliwych zmian byłby bardzo ograniczony. Powiem więcej, jasno jest tu opisane, że całe te lasy społeczne to lipa, pic na wodę i nie ma co sobie tym zawracać głowy. Osoby, które opisują stan faktyczny w protokole, zrobiła pożyteczną robotę. Proszę przeczytać poniżej:

Byłem zaproszony do udziału w ZLW, ale po wymianie korespondencji z Nadleśnictwem zrezygnowałem z uczestnictwa. Uznałem, że nie warto angażować się w proces, który nie przewiduje realnych zmian. Działania Nadleśnictwa wynikają z odgórnych poleceń i są realizowane jako część obowiązków służbowych. Te odgórne polecenia to niestety zlecenie wykonywania działań pozorowanych, tak aby dobrze to wyglądało od strony propagandowej, ale żeby niczego nie zmieniać w praktyce. I żeby ciąć jak dotąd.

Obecnie trwają prace nad Planem Urządzania Lasu na lata 2027–2036. Do 30 kwietnia 2025 r. Dyrektor Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Olsztynie przyjmuje wnioski i uwagi do założeń planu.

W związku z tym złożę wniosek o ustanowienie obszaru lasu bez wycinek. Wniosek ten poprzedzony będzie dodatkową, krótką konsultacją społeczną z osobami zainteresowanymi tematem (za pośrednictwem profilu „Leśny Przewodnik – https://www.facebook.com/Ilawski oraz lokalnych mediów, jeśli wyrażą chęć współpracy).

Obszar wskazany we wniosku został wybrany na podstawie wyników ankiety (https://www.instytut.ilawa.pl/lasy - tam też więcej informacji na temat proponowanych obszarów) oraz obserwacji miejsc odwiedzanych przez mieszkańców różnych części Iławy. Proponowana powierzchnia jest znacznie mniejsza niż postulowane publicznie 20% powierzchni lasów bez wycinek, co czyni propozycję umiarkowaną i realistyczną.

Do wniosku dołączone będą także propozycje wypracowywania alternatywnych źródeł przychodów dla Lasów Państwowych, które mogą jednocześnie tworzyć nowoczesne nowe miejsca pracy dla mieszkańców.

(1) Protokół do pobrania na dole strony. W drugiej części dokumentu o ZLW. https://ilawa.olsztyn.lasy.gov.pl/aktualnosci/-/asset_publisher/1M8a/content/narada-rozpoczynajaca-debate-publiczna-dotyczaca-planu-urzadzenia-lasu-dla-nadlesnictwa-ilawa

(2) Wytyczne do zagospodarowania lasów o zwiększonej funkcji społecznej na gruntach w zarządzie Lasów Państwowych - Załącznik nr 1 do Zarządzenia DGLP nr 58 z dnia 5 lipca 2022 r.